This post is also available in: Macedonian French Spanish English Serbian Bosnian Hungarian Italian Arabic
Grozomor
Tu se rađaju sami u svi se gase u nešto.
Ogroman kamen. Ožiljak. Nemušti razgovor.
Proljeće mu je majka i maćeha zla i vješta,
pepeo sna, san pepela. Grozomor.
Piju ga suše, crne ga kiše cijede,
dan mrakom ga gomila, plast uz plast,
a nad njegovom korom u kičmi se razrede
koščate sjenke – divlje meso i strast.
Tu pište oluje i tamno priviđenje gre,
tu je prvi zločin, grijeh, kazna i prijekor gorak.
Tu i čovjek i zvjer u jednoj jazbini spe
i dijete kreće svoj nezapočeti korak.
Nad njim raste hljeb korijena opora i duboka,
pa zato je suh, i sladak, i peče kao plamen.
Pjesmo, ako te dodirne isposnik umorna oka,
primi ga da ti bude po rastu ravan i stamen.
O ružo u grlu, o zmijogrozd u usni,
divlji ujed u krvi sa sobom što se spori,
o zemljo otrova smrtonosno ukusnih,
kamen u plamenu se valja. Gori. Gori. Gori.
Tu se svi rađaju i tu se gase sami.
Ogroman kamen. Ožiljak. Nejasan razgovor.
Proljeće mu je majka i maćeha što mami.
Pepeo sna, san i pepeo. Grozomor.
Aco Šopov, Gatač u pepeo, 1970
Preveo Vlada Urošević
Inspirisana zemljotresom u Skoplju (jul 1963), pesma je prvo objavljena u časopisu Sovremenost, XIV, 10, 1964, a zatim u Radjanje na zborot, 1966 i u Zlaten krug na vremeto, 1969.
Grozomor
Tu se rađaju sama i gasnu obličja sva.
Ogromni kamen. Ožiljak. Nemušti govor.
Proljeće mu je majka i maćeha vješta i zla.
Pepeo sna, san pepela. Grozomor.
Piju ga suše, crne ga cijede kiše,
dan mu noć naslaže, plast na plast,
a po kori mu se kroz kičmu razrediše
okoščale sjenke divljeg mesa i strast.
Tu vrište oluje i tamne se utvare viju,
tu prvi je zločin i grijeh i prijekor i kazna.
Tu i zvijer i čovjek u jednoj jazbini spiju
i dijete svoj neprohodali korak u hodu sazna.
Po njemu raste hljeb iz korijena gorka i duboka,
pa zato je suv, i sladak, i kao plamen peče.
Pjesmo, ako te dirne neki isposnik umorna oka
primi ga da te kroz to razgaranje doreče.
O ružo u grlu, o zmijogrozde u usni,
divlja krvi što se sa sobom sporiš,
o zemljo otrova smrtonosno ukusnih,
valja se kamen kroz plamen. Gori. Gori. Gori.
Tu sve se rađaju stvari i gasnu na osami.
Ogromni kamen. Ožiljak. Nemušti govor.
Proljeće mu je majka i maćeha što mami,
Pepeo sna, san pepela. Grozomor.
Aco Šopov, Dugo dolaženje ognja, 1977
Preveo Sreten Perović
O pesmi “Grozomor”
Baveći se problemom svog porekla, pesma „Grozomor“ (a to bi se moglo reći sa manje ili više odstupanja i za neke druge pesme iz ovog, najnovijeg tematskog ciklusa), istovremeno inicira problem svoje umetničke sudbine kao postojeće stvarnosti, kao rezultata onih čestica čiji kauzalitet ovog puta opredmećuje svojim trajanjem. Ona je metafora toga trajanja na čijem je jednom polu prošlost, a na drugom polu njena današnja, harmonizovana, emancitovana stvarnost. Jer, ona je iz haosa postala – oblik. Ona je iz njegovog besmisla (ili bar prividnog besmisla) postala smisao. U stvari, reći ćemo, haotični besmisao dijalektički je otvorio proces sopstvene emancipacije, proces osmišljavanja sebe i onaj duboko ponorni rad čula konačno izveo iz anonimnosti, pri čemu se rad ostvario kao delo. U tome se delu prisutnost produžene Hefestove ruke sa nakovnja – poslužimo li se ovom još od Marksa proslućenom simbolikom – vrednuje visokom ocenom dijalektičke zakonomernosti, otvarajući „ventile“ i za neka druga, drukčija, kritička nasluћivanja („Nebidnina”, „Dugo dolaženje vatre“ i dr.) – Miodrag Drugovac, Umjetnik pesme, Telegram, br. 338, Zagreb, 1966.
Izuzetna, duboko inspirisana pesma koja kataklizmu 1963. godine, kataklizmu skopskog zemljotresa unekoliko tretira iznutra, potpuno alergična prema deskripciji koja je, baš u vezi s tim potresnin događajem, toliko puta nailazila u sferu naše lirike i umetnosti uopšte. – Draško Ređep, Crno sunce Aca Šopova, Izraz, XIV, 11, 1970