Поезијата на Ацо Шопов вo странство*

Анастасија Ѓурчинова

Анастасија Ѓурчинова, македонски литературен критичар и теоретичар

Ова истражување првобитно произлезе од проектот кој под наслов „Македонско-странско книжевни врски” повеќе години ce работеше во Институтот за македонска литература, но за оваа цел е проширено, дополнето и ажурирано, иако како и секој друг библиографски прилог не може да претендира на апсолутна исцрпност и комплетност. За неговата изработка ce користени повеќе извори на податоци, од кои покрај наведениот проект би ги споменале: Каталозите на Македонската академија на науките и уметностите, Библиографијата на НУБ Климент Охридски под наслов: Македонската книжевност преведена во странство до 1985 gодина, фондовите и публикациите на Комисијата за културни врски со странство, библиографијата за Шопов поместена во книгата Поетиката на Ацо Шопов од Радомир Ивановиќ, како и личната библиотека на авторот, во домот на семејството Шопови.

На почетокот треба да нагласиме дека под преводи во странство ce подразбираат изданијата вон македонската, но и вон југословенската книжевна средина. Преводите на јазиците на југословенските народи не ce опфатени во овој список, исто како ни преводите на јазиците на националностите во Македонија.

Во списокот ce обработени околу 100 наслови, односно 100 различни публикации кои содржат преводи на поезијата на Ацо Шопов. Ce работи за одделни стихозбирки од Шопов објавени во странство, антологии и зборници во кои ce застапени препеви на песни од Шопов, како и странски списанија во кои ce објавувани слични прилози. На крајот ce обработени и извесен број препеви објавени во Македонија, најчесто во изданијата на Струшките вечери на поезијата, или во списанијата Македонска ревија и Огледало.

Досега ни ce познати 6 одделни книги поезија од Ацо Шопов кои ce објавени на руски, унгарски, летонски, француски, романски и шпански јазик. Првите стихозбирки во странство ce објавени во Москва и Нови Сад (на унгарски), во 1964 година. Потоа следуваат книгите во Рига, Летонија, 1974, во Париз 1978, Клуж-Напаска 1981 и последната во Мексико 1987-та.

Во издание на УНЕСКО, во Париз оваа година ce подготвува излегувањето на втората збирка на Ацо Шопов на француски јазик. Споменатите книги обично претставуваат избор од творештвото на Шопов, направен од страна на преведувачите и презентиран најчесто во обем од околу 60 до 100 страници.

Најубавите и најпознатите песни на Шопов ce вклучени речиси во сите антологии на македонската поезија објавени во странство, но исто така и во најголем број од антологиите посветени на југословенската поезија. Нашиот преглед брои 23 антологиски избори на македонската поезија, во кои почнувајќи од првиот, во 1965 година во Италија, па ce до последниот, 1990 во Словачка, континуирано ce објавувани и препеви од поезијата на Ацо Шопов.

Во најголем обем, со 10 до 20 свои песни Шопов е застапен во антологиите: Корени и ѕвезди, на руски јазик, во Москва 1988, Зелениот гостин, на чешки јазик, Прага 1969, Раѓањето на зборот, на унгарски, во Будимпешта 1969, Гледач во пеpелта, на англиски, Питсбург 1977 и други. Значењето на поезијата на Шопов во контекстот на совреманата македонска поезија го согледале и приредувачите кои неколку антологии насловиле токму според неговите песни: англиската антологија Гледач во пепелта, француската Црно сонце, yнгарската Раѓање на зборот и слично.

Стихови од Шопов ce објавувани и во околу 20-тина избори од југословенската поезија, но и од европската, светската, или поезијата на словенските земји. He би ги коментирале посебно прилозите со поезија од Ацо Шопов објавени во разните странски списанија, кои во нашиот преглед ce околу 40-тина, a сигурни сме дека ги има и многу повеќе. Шопов е застапен речиси во сите панорамски претставувања на македонските поети, a некои списанија донесуваат и посебен избор и коментар за неговата поезија.

Според нашите сознанија поезијата на Ацо Шопов (вклучувајќи ги заедно и книгите и прилозите во антологии и списанија) е преведена на повеќе од 20 различни јазиции во светот: руски, англиски, француски, германски, шпански, италијански, романски, холандски, унгарски, полски, чешки, словачки, русински, грчки, турски, бугарски, украински, летонски, узбечки, арапски и – еден куриозитет – на јазикот есперанто.

Во приопштувањето на неговите стихови учествувале огромен број преведувачи, a како најагилни, кои пројавуваат најголем интерес за неговото дело би ги споменале: Ина Јун Брода и Матијас Брониш – на германски јазик, поетите Жан-Луј Депјерис и Жак Гошрон – на француски, Херберт Кунер и Греам Рид на англиски, Александар Романенко и Владимир Огнев на руски, Јон Деаконеску – на романски, Неџати Зекирија на турски јазик и многу други, кои немаме можност да ги наброиме во оваа прилика.

За комплетирање и осмислување на сите трудови од овој вид е неопходно понатаму да ce согледа понепосредно контактот на поезијата на нашиот автор со јазикот на кој е препеана. Интересно би било да ce види дали и на другите јазици таа звучи исто така убаво и сугестивно и се доживува така блабоко и силно како кога се чита или слуша во оригиналот. Би било убаво во иднина да добиеме повеќе студии од лингивистичко-стилистички карактер, кои ќе го расветлат и проблемот на успешноста на препевите на поезијата на Ацо Шопов.

На крајот од нашиот преглед би ce задржале на уште еден битен фактор во претставувањето на нашата литература во странство – a тоа е рецепцијата на која наидуваат преведените дела во странските средини. Навeдeните критички осврти со кои ce придружени препевите од Ацо Шопов, како и информациите за успешно одржаните промоции и читања по повод издавањето на неговите дела во странство говорат дека неговата поезија остварува убав контакт со странскиот читател. Но, дали е тоа ce што ce подразбира под поимот рецепција? Би ги цитирале во тој контекст зборовите на Блаже Конески, кој во една прилика, зборувајќи за преводите на своите дела, но и за преводите на нашата литература воопшто, го искажа следното (слободен цитат): „Прашање е колку е значаен преводот на едно наше дело на тој и тој јазик. Тоа може да значи многу, и најчесто е така, но само ако дојде до извесна поширока рецепција на некој текст во новата средина може да ce зборува за вистински резултат. A тоа не може да ce предвиди. Дури и добивањето на некоја позитивна рецензија не значи многу. Важно е дали делото возбудило барем една или две творечки личности, кои ќе можат она што таа го нуди понатаму да го развиваат на нова почва. Co самото преведување можноста е дадена и стои како извеснa и отворена, дека и по тој пат нешто во светот може да очекува прием. Дури и дека може да ce вклучи и како оплодувачки елемент во развитокот на литературата, земена како светски процес”. (Цане Андреевски: Разговори со Конески, Култура, 1991, стр. 409-410).

Ce разбира, сите ние, читатели, почитувачи и проучувачи на делото на Ацо Шопов посакуваме неговата поезија да ја доживее токму таа и таква рецепција во срединатa каде што ја има можноста да комуницира со странскиот читател.

[Библиографијата е до 1993 год., коgа е објавен овој текст ]

I. Книги поезија од Ацо Шопов објавени во странство

1. ВЕТЕР ПРИНОСИТЬ ПОГОЖИЕ ДНИ. – (Ветрот носи убаво време), (препев на руски: Александр Романенко), Москва: Прогресс, 1964, 64 стр.
2. ÔRÔK VÀRAKOZÔ, (Оној шtо вечно чека), (препев на унгарски: Felièr Ferenc), Novi Sad: Forum 1964, 78 стр.
3. UGUNST-MILESTIBA: DZEJA, (Љубовта на оgнот) (избор: Александр Романенко; препев на летонски: Knuts Skujenieks), Riga: Liesma 1974, 103 стр.
4. EN CHASSE DE MA VOIX, (Го барам својот глас), (избор и препев на француски: Djurdja Sinko-Depierris; Jean-Louis Depicrris), Paris: Editions Saint Germain des Prés 1978, 60 стр.
5. NAŞTEREA CIVÏNTULUI, (Раѓањето на зборот), (избор и препев на романски: Jon Deaeonescu; предговор и белешки: Traian Nica), Cluj-Napoca: Dacia 1981, 91 стр.
6. LECTOR DE CЕNIZAS, (Гледач во пеелта), (избор и препев на шпански: Aurora Магуа Saavedra), Mexico: Cuadernos Cara a Cara 1987, 93 стр.

II. Антологии во кои e застапен Ацо Шопов

1. Антологии на македонската поезија
ANTOLOGIA DELLA POESIA MACĽDONE, (избор и превод: Giaccomo Scotti, Siena: Maia 1965, (A. Шопов: „Poesia”, „Amore”, „Questa belta”, стр. 72-74)
A SZÔ SZÜLETÊSE: mai makedón költök, (приредил: Csuka Zoltán, превеле: cs Károly, Паскал Гилевски и др.), Budapest: Európa Könyvkiado (s.a) (1969), (A. [opov: „Augustztus”, „Borzadaly”, „Ejszaka a toparti kolostor föltöt”, „Az ido aranypántja”, „Imádság egy еgyszerü, de mèg meg nem leit szocrt”, „Kétségbeesés a vár elòtt”, „A szó születese”, „Testem harmadik imaja”, „Testem hatodik imaja”, „Testem hetedik imaja”, „Testem kilencedik imaja”, „Testem ötödik imaja”, „A tó”, „A tóparti kolostor”, „A tüz éjszakája”, „A tüz szerleme”, „A tüz visszahüzodasa”, стр 41-55)
ZELENY HOST. Z nové makedonské poezié, (превод: Пандо Колевски и Antonin Brousek), Praha: Mladà fronta 1969, (А. Шопов: „Básen”, „Čtvrtá modlitba mého téla”, „Fantazie”, „Jezero u klástera”, „Jizva”, „Modlitba za jedno obyčejné dosud všad nenalezene”, „Navečer”, „Osma modlitba mého těla aneb udo vymusli lasku”, „Pátá modlitba mégo téla”, „Posledni modlitba mégo léta”, „Pripitek”, „Srpen”, „Treli modlitba mégo téla”, „V tichu”, „Zarmu teh z onoho svhu života”, „Zrozeni slova”, стр 28-48)
ON MAKEDON OZANI, (избор и превод: Неџати Зекирија), Istanbul: Cern Yayinevi 1971, (A. Шопов: „Siir”, „Güzel Havalari Yel Ahr Götürür”, „Aksamüstü”, „Turkü ve Mevsimler”, „Basim Ostünde Ucan Martiya”, „Eskiler Aliyorum”, стр 33-44)
LA POÉSIE MACÉDONIENNE: Anthologie des origines à nos jours, (приредил: Милан Ѓурчинов; превеле: В. Урошевиќ, К. Групчева, J. Gaucheron, E. Guillevic, L. Albertini), Paris: Les éditeurs français réunis, 1972; (A. Шопов: „Notice”, „Chant”, „Cicatrice”, „Aout”, „La naissance du mot”, „Soleil noir”, стр. 117-126)
WIERSZE ZNAD OCHRYDU: antologia poezji macedonskiej XX wieku, (приредил: Петар Паковски), Krakow: Wydawnictwo Literackie, 1974, (А. Шопов: „Do mewy, ktorá kražy nad moja glowa”, „Noc nad jeziorem, kolo monasteru”, „Blizna”, „Narodziny slowa”, „Piata modlitwa mojego ciala”, „Szosta modlitwa mojego ciala”, „Siodma modlitwa mojego ciala”, „Osma modlitwa mojegociala”, „Dziesiata modlitwa mojego ciala”, „Dziesiata modlitwa mojego ciala”, „Zmora”, стр. 52-66)
SOLEIL NOIR: la poésie macédonienne d’aujourd’hui, (приредил: Милан Ѓурчинон, предговор: Jean Rousselot), Paris: Institut National des Langues et Civilisations Orientales 1977, (А. Шопов: „Soleil noir”, „Femme dans l’hivemage”; стр. 18-20)
READING THE ASHES: an Anthology of the Poetry of Modern Macedonia, (приредиле: Milne Holton; Graham W Reid), Pittsburg: University of Pittsburg Press 1977, (А. Шопов: „There’s a blood down there”, „In every town”, „Love of fire”, „The wind carries beautiful weather”, „Lake”, „August”, „Grozomor”, „Reader of ashes”, „Birth of the word”, „Prayer for a simple word, not yet discovered”, „Second prayer of my body”, „A toast”, стр. 624-625)
ТО MAYRO AEDONI. Anthologia poicton tes Gioygkoslavikes Makedonias; (приредил Душко Наневски, препев: Паскал Гилевски, М. Аргировски, Е. Бужаровска), Athena: Aimos 1977, (А. Шопов: „Paѓање на зборот”, ”Партизанска пролет”, „Убавината”, „Tpeтa молитва на моето тело”, ”Четврта молитва на моето тело”, „Небиднина”, „Езеро крај манастирот”, „Гледач во пепелта”, „Црно сонце”, „Жена во ивернажот”, „Настан на езерскиот брег”)
WISSER MAKEDONISCHE LYRIK, (priredile: Rudolf Grulich; Jozo Džambo) Heiligenhof 1977, (А. Шопов: „Ah, diese Schönheit”, „Die Möwe, die über meinen Kopf kreist”, „Gute Nacht”, „Lied”, стр. 19-22)
MODERNE MAKEDONISCHE LYRIK, (приредил: Миодраг Друговац, превел: Matthias Bronisch…) Tübingen – Basel: Horst Erdmann 1978, (А. Шопов: „Schwarze Sonne”, „Lasst uns gütiger sein”, „Wenn es Dir an Licht gebricht”, „Drittes gebet meines Leibes”, „Geburt des Wortes”, „Bitte um ein gewöhnliches, noch nicht erfundenes”, стр. 53-58)
ÇAGDAÇ MAKEDONY A SIIRI, (избор и превод: Неџати Зекирија), Istanbul: Koza 1978, (А. Шопов: „Siir”, „O Kiyilarda Ne Huzur Var ne Rahatlik”, „Siirinden Duru Sular Çagildar”, „Basim Üstünde Ucan Martiya”, стр. 33-37.)
НЕТ HEELAL IN DE SCHUUR: Makedonische poezie (превод на холандски: Bert Decorte; Frank de Crits), Antwerpen: Soethoudt, 1980, (А. Шопов: „Litteken”, „De nachtbron”, стр. 20-23)
LONGING FOR THE SOUTH: an Anthology of Contemporary Macedonian Poetry, (приредиле: Sitakant Mahapatra; Јозо Т. Бошковски), New Delhi: A. K. Dash, Prachi Prakasan 1981, (А. Шопов: „In silence”, „To the seagull circling my head”, „Reading the ashes”, „Woman in hivernage”, стр. 68-72.)
POESIA MACEDONIA CONTEMPORANEA, (избор и превод: Juan Octavio Prenz), Caracas: Ministerio de estado para la cultura 1983, (А. Шопов: „Plegaria por una palabra simple no descubierta aun”, „En el sueňo de la mujer negra”, „Inexistencia”, „Mujer en la invernada”, „La blanca tristeza de la fuente”, стр. 29-36.)
MACEDONIAN POETRY, (превод: H. Kuhner, G. Reid), Aligarh – India: Editor Baldev Mirza 1983, (А. Шопов: „Seventh prayer of my body”)
MOHTARAT MIN ALŠIK AL MAGDONI AL MOASER, (приредил: Gcmabeldin Seit Mohamed), Kairo: Al haia al masrija al amma lilkitali, 1984, (A. Шопов: „Al has an souti”, „Aju ged dam biasfel”. „Fi al samt”, „Al gerup”, „Houp ašola”, „IIa tair annuars al luzi jahum haula rasi”, „Iza kaan al dou jan gusak”, „Al rijah tahmil autags at gcmil”, „Al sela al ahcira li gesedi”, „Al Šebab”, стр. 80-98) КАЛЬА: Македония шеьрияти аитологияси (приредиле: И. Урошевиќ, А. Орипов, Д. Толовски, В. Немировский), Ташкент, Гафур Гулом 1984, (А. Шопов: „Бир шум ажал”, „Узлигим”, ”Тун чашмаси„, „Суз тугилар”, cíp. 33-34)
ANTOLOGIA DE LA POESIA MACEDONIA, (приредила: Aurora Marya Saavedra), México: 1986, (А. Шопов: „Agosto”, cтp. 61)
ПИСНЯ ЖЕМИ, Антология македонской поезиї. (приредил: Слободан Мицковиќ, препеала: Ирина Гарди-Ковачевич), Нови Сад: Руске слово 1986, (А. Шопов: „Очи”, „Партизанска яр”, „Любов”, „Kpaca”, „Пременка”, ”Чайки но кружи над мою главу”, „Остатия молитва мойого тела”, „Лов на озере”, заедно со С. Јаневски: „Минер”)
ANТHOLOGIE DE LA POÉSIE MACÉDONIENNE, (избор, предговор и белешки: Милан Ѓурчинов; превеле: К. Ашеловска, А. Ѓурчинова, К. Хаџи-Лега во соработкасо В. Урошевиќ и Ј. Gaucheron); Paris: Messidor 1988, (А. Шопов: „Chant”, „Cicatrice”, „Août”, „La naissance du mot”, „Soleil noir”, „Avant la floraison des flamboyants”, „Cеlui qui contemple l’océan”, „Ce qui s’est passé au bord du lac”, „Voyance dans la cendre”, стр. 4U-51)
КОРНИ И ЗВЕЗДЫ: современная македонская поэзия, (приредил: Владимир Огнев), Москва: Радуга 1988, (А. Шопов: „Шрам”, „Рождение слова”, „Август”, „Баобаб”, „Перед цветанием ириса”, „Женщина среди зимы”, ”Случай на берегу озера”, „Заглядевшийся на океан”, „В Штипе и Жоале”, „Сижу один с пламенем в груди”, ”Ищу свой голос”, „Пробуждение”, ”Обычная улица”, ”Иллюзия”, „Во сне негритянки”, „Вторая молитва обыкновенном, но еще не найденном слове”, „Девятая молитва”, „Есте горечь в твоей неотступной кручине”, „Когда приходят тягостные дни”, „Охота на озере”, „3автра”, стр. 79-95)
NEPOKOJ V KRAJINE, Antologia súčesnej macedónskej poézie, (превеле: František Lipka, Štefan Moravčik, Emil Horí), Bratislava: Slownsky spisovateľ 1990, (А. Шопов: „Modlitba za obyčajné ale ešte nenájdené slovo”, „Druha modlitba môjho lela”, „Zufalstvo z pevnosti”, „Hrôza”, „Nečas”, „Hl’adiaci do popola”, „Noc nad jezerom pri kláštore”, стр. 7-12)

2. Антологии нa југословенската поезија
ПОЭТЫ ЮГОСЛАВИИ, (приредил: И. Голенищев-Кутузов), Москва: Иностранная литература 1957, (А. Шопов: „Партизанская весна”, ”В тишине”)
POESIA JUGOSLAVIA CONTEMPORANEA, (приредил: Osvaldo Ramous), Padova: Bino Rebellato 1959. (A. Шопов: „I fuggiaschi”, стр. 112)
LIRYKA JUGOSLOWIANSKA. (приредил: Zygmunt Stoberski, prevod: Witold Wirpsza), Warszawa: Iskry, 1960, (А. Шопов: „Mow do mnie: niebo”, стр. 254)
AN ANTHOLOGY OF MODERN YUGOSLAV POETRY IN ENGLISII TRANSLATIONS, (приредил: Janko Lavrin), London: John Calder 1962, (А. Шопов: „I search formy voice”, стр. 188)
ПОЭТЫ ЮГОСЛАВИИ XIX-XX ВЕК, (превеле: Л. Штейнберг, H. Разговоров, В. Корчагин), Москва: Художественная литература 1963, (А. Шопов: „Глаза”, „В тишине”, „Нотp Дам”, „Ярый ветер приносит ведро”, „В каждом городе”, стр. 561-570)
JUGOSLAWISCHE LYRIK DER GEGENWART, (приредил: Herbert Gottschalk), Güterslbh; Sigbert Mohn Verlag 1964, (А. Шопов: „Lied der Jahre”, „Bitte um ein noch erfundenes wort”, стр. 197-199)
SNMKY KRAJINI POEZIE, maly vуbor z jugoslávských básnikú XXstoleti, (приредиле: I. Wenigová; D. Karpatsky), Praha, Klub přátel poezie 1966, (А. Шопов: [Очи] , стр. 100-101)
ПЕCHA НА НАШИТЕ ДЕНОВИ: Антологија на модерната југословенска ноезија (на унгарски јазик), приредил: Карољ Ач; Нови Сад: Форум 1968, (А. Шопов: „Вечно чекање”, „Песна”, „Молитва за еден обичен но уште непронајден збор”, „Paѓањe на зборот”)
INTRODUCTION ТО YUGOSLAV LITERATURE: an Anthology of Fiction and Poetry, (приредиле: Branko Mikašinović, Dragan Milivojević, Vasa D. Mihajlović), New York: Twayne publishers INC, 1973, (А. Шопов: „I Search for my Voice”, „The prayer for a Simple but not Yet Discovered Word”, стр. 624-625)
BESCHWINGTER STEIN: GEDICHTE ZEITGENÖSSICHER DICHTER AUS JUGOSLAWIEN, (приредила и превела: Ina Jun Broda), Wien – München: Jugend und Volk, 1976, (А. Шопов: „Klage von Jenseits des Lebens”, стр. 47-48)
ПОЭЗИЯ ЮГОСЛАВИИ В ПЕРЕВОДАХ РУССКИХ ПОЭТОВ, (приредиле: А. Романенко, Б. Слуцкий), Москва: Художественная литература 1976, (А. Шопов: „Вторая молитва об обыкновенном, но еще не найденном слове”, „Девятая молитва”, – препев: С. Ю. Куняев)
CONTEMPORARY YUGOSLAV POETRY, (приредил: Vasa D. Mihailovich), Iowa City: University of Iowa Press 1977, (А. Шопов: „I search for my voice”, „The prayer for a simple but not yet discovered word”, „The hunt of the lake”, „Poem”, „From fate”, стр. 24-27)
ПОЭЗИЯ СОВРЕМЕННОЙ ЮГОСЛАВИИ, (предговор: В. Огнев), Москва: Художественная литература, 1981, (А. Шопов: „Когда приходят тягостные дни”, „Есть горечь в твоей неотступной кручине”, „Нотр Дам”, ”Рождение слова”, „Надо сегодня быть добрее”, „Молитва о слове обыкновенном”, „Лишь вспомню о тебе”, ”Перед цветением огнецветов”, стр. 215-221)
ÇAGDAÇ YUGOSLAV SIIRI ANTOLOJISI, (избор и превод: Неџати Зекерија); Istanbul: Cem yayinevi 1983, (А. Шопов: „Siir”, „Aksamüstü”, стр. 130-131)

3. Други антологии и зборници
МЫ ИЗ XX ВЕКА. Стихи друзей – поэтов Булгарии, Венгрии, ГДР, Польши, Румынии, Чехословакии, Югославии, (приредил: Е. Винокуров), Москва: Художественная литература 1965, (А. Шопов: „Молитва об обыкновенном, но еще не найденном слове”)
ПИСАТЕЛИ ПРОТИВ ФАШИЗМА. Произведения писателей социалистических стран Европы, (приредиле: П. Вегин, П. Замошкина, Б. Слуцкий), Москва: Прогресс 1975, (А. Шопов: „Глаза”, стр. 309-410)
ПОЭЗИЯ СОЦИАЛИСТИЧЕСКИХ СТРАН ЕВРОПЫ, (приредиле: Б. Шуплецов, Б. Слуцкий), Москва: Художественная литература 1976, (А. Шопов: „Любов”, „Чудак”, „Перемена”, ”Молитва о слове обыкновенном”, „Пробуждение”, стр. 778-782)
WHITE STONES AND FIRE TREES: an Anthology of Contemporary Slavic Literature, (приредил: Vasa D. Mihailovich), London: Associated University Presses 1977, (А. Шопов: „The prayer for a simple but not yet discovered word”, стр. 87)
TO STRUGA WITH LOVE, (приредил: Stanley H. Barkan), Merrick-New York: Cross cultural Communications, 1978, (А. Шопов: „Seventh prayer of my body”), стр. 14.
NEA PAGKOSMIA POIETIKE ANTHOLOGIA, (приредила: Rita Bumi Papa), Athena: Ekdoseis Dioskouroi 1978; (А. Шопов: „Oyle”, „Tragoydi”, стр. 1902-1904) СЛОВ’АНСЪКА ЛЇРА, (приредил: Роман Лубкївсъкї), Київ: Днипро 1983, (А. Шопов: „Треба добр шими бути”, стр. 397-398)

II. Списанија во кои e застапен Ацо Шопов

На француски
EUROPE (Paris), бр. 435-436; јули-август 1965; поднаслов на бројот: „Littérature yougoslave”, А. Шопов: „Nous devrions être meilleurs”, превод на француски: Мирјана Јукиќ.
LE JOURNAL DES POÈTES, (Bruxelles), 1969. A. Шопов: „Долгото доаѓање на огнот”, препев: В. Араповик; Jean Louis Depierris)
EUROPE (Paris), 6p. 588; април 1978; поднаслов на бројот: „Macédoine – littérature et arts”, (A. Шопов: „Je cherche ma voix”, „Prière pour un mot tout simple encore inconnu”, „Source nocturne”, стр. 84-85)
LE JOURNAL DES POTES (Bruxelles), бр. 1,1980, панорама на македонската поезија.
POÉSIE 1 (Paris), бр. 104-105, ноември-декември 1982, тематски број за поезијата без граници (стихови од Шопов и Урошевиќ; А. Шопов: „Cicatrice”, „Néant”, „Lac et monastère”, „Et soleil noir encore”, „Sixième prière de mon corps”, „Baobab”, стр. 95-102)
L’ARBRE PAROLES (Flemal), бр. 51. септември 1984, панорама од македонската поезија (Poètes de Macédoine), превод: Мирјана Чепиниќ и Андре Доме
POÉSIE 93, Révue bimestrale de la poésie d’aujourd’hui, (Paris), бр. 47, април 1993, (A. Шопов: „Лузна”, ”Песната и годините”, „Убавина”; приредил: Edouard Maunick; препев: Е. Maunick, Јасмина Шопова)
На германски
WIENER TAGEBUCH, (Wien), 1969, избор од македонската поезија, приредил: Слободан Мицковиќ.
LITERATUR UND KRITIK, (Salzburg), бр. 39, октомври 1969, (А. Шопов: „Geburt des wortes”, „August”, „Liebe”, „Klasterkirche am Ufer”, „Lied”, „Drittes gebet meines liebes”, „Nacht am klostersee”, „Bitte um ein gewöhnliches, noch erfundenes wort”, „Das letzte gebet”, стр. 520-525, препев: Ina Jun Broda)
INTEGRATION, europäische kultur zeit schrift, бр. 1, 1973, избор од македонската литература, приредила: Ina Jun Broda, (А. Шопов: „Goldener kreis der zeit”, стр. 34)
LITERATUR UND KRITIK, (Salzburg), бр. 76-77, јули-август 1973, избор од југословенската литература, приредила: Ina Jun Broda, (А. Шопов: „Jagd auf dem sce”)
LITERATUR UND KRITIK, (Salzburg), бр. 122, март 1978, (А. Шопов: „Baobab”, „Schwarze sonne”, стр. 72-73, препев: Ina Jun Broda)
На англиски
POETRY (Sydney), 1975, А. Шопов: „Song of years”, препев: H. Kuhner.
SKYLARK, (Aligarh – India), бр. 37, А. Шопов: „Scvcnth prayer of my body”, препев: H. Kuhner, G. Reid, стр. 11.
SKYLARK, (Aligarh – India), бр.41,1981, А. Шопов: „Songs of years”, препев: H. Kuhner, стр. 45-46.
На италијански
GALLERIA. Rasscgna bimestrale di cultura. (Roma), бр. 5-6,1961, (избор од македонската поезиja), А. Шопов: „Dobbiamo farci più buoni; inseguo la mia voce”, стр. 352-353
RELAZIONI MACEDONIA (Roma), (билтен), бр. 21,1972, А. Шопов: „Nasce la parola”, „Canto”, „Agosto”, „Sole nero”, стр. 15-18, (превод: Марија Јерков)
RELAZIONI MACEDONIA (Roma), (билтен), бр. 10, 1973, А. Шопов: „Canto”, стр. 27.
RELAZIONI MACEDONIA (Roma), (билтен), бр. 4, 1974, А. Шопов: „Settima orazione del mio corpo”. стр. 15.
RELAZIONI MACEDONIA (Roma), (билтен), бр. 11-12,1976, А. Шопов: „La canzone degli anni”, стр. 8-9 (превод: Majo Јерков)
LA BATTANA. Rivistra trimestrale di cultura. (Ријека), бр. 59, мај, 1981. (Специјален број посветен на Македонија); А. Шопов: „Sulla riva del lago”, стр. 86-87; превод: Аугусто Фонсека.
BALCANICA, (Roma), бр. 2, 1982, А. Шопов: „Nasce la parola”, „Carito”, „Cicatrice”, „Agosto”, „Sole nero”, стр. 77-80.
IMPEGNO 80. Periodico di cultura. (Mazara del Vallo – Tranani). бр. 16/20, 1984-1985; (панорама на македонската поезија) А. Шопов: „Sole nero”, стр. 51.
LA VALLISA. Quadrimestrale di letteratura et altro. (Bari), бр. 14, 1986 (избор од македонската поезија), А. Шопов: „Sulla riva del lago”, стр. 33-34; превод: Аугусто Фонсека.
На романски
LIBERTATEA, бр. 20, 1968, (48), 24.09.1968. А. Шопов: ”Exista jos un singa”, препев: F. Albu.
ARGES, бр. 4, 1969, (9), А. Шопов: „Lac lîngâ mînâstire”, препев: Ташко Саров.
KRONICA, (Jasi), (весник за литература и култура), октомври 1969, избор од македонската лирика, превеле: Horia Zilieru, Ташко Саров.
CONVORBIRI LITERARE, бр. 8, 1979, А. Шопов: „Август”, препев: Димитру М. Јон.
LUCEAFАRUL (Bucurest), бр. 30, 1982 (избор од македонската поезија, меѓу кои и стихови од Шопов)
На полски
POEZIA (Warszawa), 1968, осум македонски поети во избор на Ришашард Матучевски
POEZJA (Warszawa), бр. 2, 1975, панорама на југословенски поети.
POEZJA (Warszawa-Wydawnictwo Woolczesne), бр. 7, 1977 (број посветен на македонската поезија, во вид на антологиски избор под наслов: Struga 77: wieczory poetyckie i ich niacedonscy gospodarze; во препев на: Božen Gogolewski, Петре Наковски), А. Шопов: „Baobab”, „Pryehlenstvo”, „Patrzac w ocean”, стр. 174.
POGLADY (Katowice), 15-31 август 1978, број посветен на Македонија, (А. Шопов: „Kobieta w porze deszcowej w tropikach”, str. 9, препев: Liliana Miodinska)
Ha чешки
LITERÁRNI MESEČNIK, svay českých spisovatelů, (Praha), бр, 3,1983, А. Шопов: „Baobab”, „Diva se do vin oceanu”, „Ne Štipu a v Joalu”, препев: Паидо Колевски, стр. 90.
Ha словачки
NOVY ŽIVOT, бр. 20,1968, A. Шопов: „Motto”, „Prebuzdanie slova”, „Tretia modlitva môjho tela”, стр. 122-123.
На холандски
KENTERING. Literary review, (Antwerpen), бр. 4, 1976, (achttien dichters uit macedonië), (A. Шопов: „Gebed voor een gewoon maar nog niet gevonden woord”, стр. 43, препев: Jana Beranova)
DE VLAAMSE GIDS, (Antwerpen), бр. 2, 1981, (избор од македонската поезија), А. Шопов: „Zwarte zon”, стр. 19.
На турски
СЕР DER GISI, (Istanbul), бр. 1 мај 1967, А. Шопов: „Basimin üstünde dönüp duran güvercine seslenis”, „Ben ve dostum”, „Sesimi ariyorum”, „Sessizlige”, превел: Mahmut Kiratli, стр. 67-69.
VARLIK (Istanbul), бр. 830, ноември 1976, А. Шопов: „Coнoт на црната жена”, препев: Неџати Зекирија.
VARLIK (Istanbul), ноември 1977, (три песни од Ацо Шопов)
На бугарски
МОСТ, (Ниш), бр. 16,1971, панорама на македонска лирика, А. Шопов: „И още ведньж черно сльнце”, стр. 44.
На украински
BCECBÏT, литературно-мистецький та громадсько-политичний журнал, (Київ), бр. 8, 1975, (избор од македонската поезија), А. Шопов: „Песна”, „Ноќ на езерото крај манастирот”, „Ветрот носи убаво време”, приредил: Дмитро Павличко, стр. 93-94.
На русински
ШВЕТЛОЦ, (Нови Сад), бр. 3, 1976, (избор од македонската поезија), А. Шопов: „Ест долу една крев”, стр. 222.

III. Поезијата на Ацо Шопов објавена на странски јазици во Македонија

Антологии и зборници

REFLECTIONS OF PAIN AND UNSUBMISSIVENESS. Selection of Macedonian Poetry from the Early Beginnings to Our Day. Сконје: 1972, (А. Шопов: „Августе, препев: Graham W. Reid)
МАКЕДОНСКА ЉУБОВНА ПОЕЗИЈА Струга: СВП 1973. (А. Шопов: „Седьмая молитва моего тела”) G
LORIA A SAN CIRILLO, (приредил: Александар Спасов; превел: Наум Китаповски), СкопjeRoma 1974 (издание на Комисијата за културни врски со странство на СРМ, по повод деновите на македонската култура во Рим), (А. Шопов: „Preghiera per una semplice parola non ancora scoperta”, стр. 28)
13 ГОДИНИ СТРУШКИ ВЕЧЕРИ НА ПОЕЗИЈАТА, Струга: 1975, А. Шопов: „Le baobab”, стр. 59.
14 ГОДИНИ СТРУШКИ ВЕЧЕРИ НА ПОЕЗИЈАТА. Струга: 1976, A. Ulonon: „Femme dans l’hivernage”, стр. 34.
15 ГОДИНИ СТРУШКИ ВЕЧЕРИ IIA ПОЕЗИЈАТА, Струга: 1977, А. Шопов: „Les eaux limpides murmurent dans tes poèmеs”, стр. 28.
EVENINGS OF MACEDONIAN POETRY: Days of Macedonian Culture, Скопје. Комисија за културни врски со странство. 1979.
ПЕСНАТА МЕЃУ ДВЕ ЛЕТА, (приредил: Милан Ѓурчинов), Струга: СВП 1979, (А. Шопов: „Femme dans l’hivernage”, „Сижу один со своим пламенем в груди”, стр. 71)
ГО ЗНАЕШ ЛИ ПОЕТУ CBOJOT ДОЛГ: југословенска револуционерна поезија (приредил: Георги Старделов), Струга: СВП 1979, (А. Шопов: „I remember you”, стр. 128-129 „Когда вспомню я тебе”, стр. 194-195)
MAKEDONA ANTOLOGIO, (избор: Коце Солунски и Методи Галески, превод на есперанто: Борис Миличевиќ), Прилеп: „La progreso”, здружение на есперантисти, 1981, (А. Шопов: „Но tiu či beleco”)
О ЧАДО ТИХОЕ МЫСЛИ СИНЕЙ: Македонские поэты перед тайной фрески, (приредиле: Е. Клетников, Т. Урошевиќ), Скопје: Завод за заштита на културните споменици, 1981. (А. Шопов: ”Езеро крај манастирот”) Истата песна e објавена во истоимена публикација на повеќестрански јазици: О FILS MUET DE LA PENSE BLEUE: Les poètes macédoniens devant le mystère de la fresque, (превод: Жана Ангеловска), Скопје, 1981. О QUIET SON OF A SHINING MIND: The Macedonian Poets on the Fresco’s Secret, (превод: Б. Ѓузел; Charles Struges). Скопје, 1981. OH STILLER SOMN DES BLAUEN UĽDANKES: makedonische Poeten von dem Geheimnis der Freske, (превод: Ранка Грчева; Joakim Vajlang). Скопје. 1981.
ДОБИТНИЦИ НA НАГРАДАТА БРАЌА МИЛАДИНОВЦИ. (приредил: Душко Наневски), Струга, СВП 1981, (А. Шопов: „Event on the lake shore”, стр. 43-54)

Списанија
РАЗГЛЕДИ, бр. 1. септември 1967, специјален број посветен на СВП 1967, приредил: Слободан Мицковиќ; (А. Шопов: „Молитва о слове обычном еще не найденом”. „Кровь под нами”, „Восмая молитва моего тела или кто поимет эту любов”. стр. 81-84: исто и на француски: „Prière pour un mоt simple mais pas encore trouvé”, ”Il y a en bas un sang”, ”Huitième prière de mon corps ou qui concevra l’amour”, стр. 145-148)
MACEDONIAN REVIEW, бр. 1, 1971, А. Шопов: „Reader of the Ashes”, стр. 96.
THE MACEDONIAN PEN, БР. 1, 1973, А. Шопов: „Scar”.
MACEDONIAN REVIEW, бр. 1, 1976, А. Шопов: „Songs of Years”, (препев: H. Kuhner). стр.87-88
MACEDONIAN REVIEW, бр. 3, 1978, А. Шопов: „Reader of Ashes”, „Birth of the Word”, „A Toast”, стр. 316-317.
ОГЛЕДАЛО. 15. 06. 1079, А. Шопов: „The Tree on the Hill”, (препев: Елизабета Геровска), стр.
МАКЕДОНИЈА, бр. 324, 1980, А. Шопов: „Seventh Prayer of my Body”, (препев: Graham W. Reid), стр. 23.
ОГЛЕДАЛО, 31. 01. 1981, A. Шопов: „Любов”, (препев: Ю. Левитанский), стр. 7.
ЛИТЕРАТУРЕН ЗБОР бр. 3, 1983, А. Шопов: „Modlitba za jedno obyčejnе ale dosud nenalezenе slovo”, стр. 27 прпев: Viiem Zavada; Бранка Кубеш.

_________________________

* in Творештвото на Ацо Шопов: симпозиум по повод 70-годишнината од раѓањето на Ацо Шопов, Скопје, 1993