Марш на Третата македонска ударна бригадa
Ко челик сме ние – со Титовски сили
Стив Наумов стои пред нас како штит,
Карпошова љубов тече в наш’те жили –
бригадата наша ко чекан е свит.
Низ планини стрмни, низ бурите снежни
ко рисои горски си пробивме пат,
со пламена љубов на очите мрежни
нè бодреше Темпо – најмилиот брат!
Беласица стара вечно ќе ги помни
јуришите наши сред одличен час,
Плачковица снежна и бурите ломни
за нашата храброст ќе зборат на глас.
Над кочанско поле со фашиски орди
се урнавме смело во нерамен бој,
низ херојски борби и подвизи горди
не жалевме живот за новиот строј!
В крвавиот Дренак и Пелинце славно
ќе треперат врагои ко исушен лист
со здружени сили окови ќе пукнат
ќе изгрее бргу ден светол и чист!
Ко челик сме ние – со Титовски сили
Стив Наумов стои пред нас како штит,
Карпошова љубов тече в наш’те жили –
бригадата наша ко чекан е свит!
Ацо Шопов, Со наши раце, 1950
Песната првпат објавена во Положај, весник на Втората македонска ударна бригада, април−мај, 1944.
Политичкото во уметноста секогаш му штетело на естетското. Некогаш пак и самото отсликување како израз или одраз на одредена општествено-политичка состојба ги осудило од редени дела на отфрлање или заборав. Таков е случајот и со музички антологискиот Марш на Третата македонска народноослободителна ударна бригада „Ко челик сме ние“ на поетот Ацо Шопов и композиторот Панче Пешев.
По осамостојувањето на Република Македонија маршот веќе го нема на нашите радио и ТВ станици, ниту во празничните документарни емисии, ниту на репертоарот на актуелните диригенти. Го симнаа од репертоарот на одбележувањата на годишнините и самите сега камелеонски преориентирани борци-комунисти, со што како да плукнаа на своето борбено минато. Можеби оние што себе сѐ сметаа за „челични“, како во маршот, загинаа во самата борба или пензионерски се повлекоа од јавниот живот!?
Во еден напис за маршот во весникот Вечер од 12.03.1991 год. се соопштува: „Неофицијално дознаваме дека некои диригенти веќе одбиваат да го стават ‘Маршот…’ на репертоар, а официјално (акад. Властимир) Николовски тоа ќе го побара преку Здружението на композиторите на Македонија.“
Без официјална забрана маршот отиде во заборав поради стиховите во кои се споменуваат „Титовски сили“ и особено „нè бодреше Темпо – најмилиот брат“.
За разрешување на проблемот со овие стихови и маршот да се врати во живот преку јавни изведби, композиторот акад. Властимир Николовски во март 1991 год. побара од наследниците на авторските права на двајцата автори⁵², тие стихови да се променат, или, како што беше пренесено во тогашниот печат „Темпо да биде исфрлен од стројот“. Тој сметаше дека измени во вакви наменски песни за разни поводи не се непознати во музичката историја, па потсетуваше и на поранешните измени во овој марш, кога зборот „сталинска љубов“ е заменет со „ленинска“, па „титовска љубов“.
Но, наследниците неговиот предлог најенергично го отфрлија. (Прочитајте го мунициозно опишаниот историјат на оваа песна од страна на Симо Младеновски)
Борци на Третата македонска ударна бригада, меѓу кои Христијан Тодоровски Карпош, Методија Андонов Ченто, Ацо Шопов (десно, стои) и Вера Јоциќ. 1943 година.