Една ноќ во офанзива
Врискат,
виат
ветрој диви
оловна е волчја ноќ
капат,
пискат
стреи гнили,
стреснат градот губи моќ.
Грозно доба…
штукат робја;–
ниту шепот,
ниту здив!
Само…
тамо
низ стрмнини
пишка,
збива
згрчен друм:
камиони,
камиони –
ко крвава ламја ледна,
бушава и непрегледна, –
в планината губат шум.
Шлем
до шлемој,
в ноќта врват, –
ек железен молска зрак,
фар
до фарој
очи стрват, –
млечен рафал сече мрак.
И ветер
и дош,
и звекот
и нож
и пакост
и гнев
и моторен
рев –
сѐ се слива
в песна дива:
– Офанзива!
Офанзива!…
***
А сред соба,
в таа доба,
стара Лена
згрбавена,
распретуе тешки рани
на дно срце закопани…
Мртва штама в соба чами…
сал кандилен пламен бледен
прска,
трепка
в искрен лад
и задушен
вие чад.
Глад.–
Ни корка
леб…
А гризе влага…
Мрак катрани – пластој слала
и натежал слеп.
Расне рана в срце скрита,
гасне Лена – на две свита:
в темен огин очи горат,
мисли – канџи памет орат,
усти тлеат в клетви глуви
и нив брчки жолто-сиви
ко в есени лисја матни
искри тага в капки златни:
„Кај си сега, чедо мило,
кој ли, синко, ќе те пази,
страшна чума, Орде, тргна,
сите в пепел да ве згази.
Јас знам оти молња бие –
соколи сте – одбор вие,
јас знам – ништо не ви плаши –
љубов грее в срца ваши.
Но погледај чедо мое,
види, синко, воа што е:
в гарванова злоба темна
запливала цела земја,
ѕвер пред ѕверот овој бега
што ве в крвав обрач стега.
А пак на вас чеда мили,
кој ли ќе ви даде сили?!
Тука градот шуми, гори,
црна сита народ мори,
секој ден не бие веда,
трешетен народ в ужас гледа…
Вчера една
бледна,
боса
Црнотравка
златокоса
на страшната висна греда.
Но не писна бујна мома,
не истина
жар во очи
пламен – думи срце слеа,
жал нѐ стопи нас по неа:
– Мајки!
– Сестри!
Родни мои!
Нека тага не ве пои!
Умирајќи за вас тука,
ко да мреам браќа дома…
Да живее нашта нова,
што во овој огин скова
и низ бури страшни мина –
заедничка татковина!“
Мисли Лена, јад ја врши,
суви прсти в треска крши,
солзи капат, гради стинат
и низ памет желби минат:
Бисер-зора рубин рони,
пеперуди-лисја литат,
сонлив поток низ брег ѕвони,
росни китки брегој китат,
а далеку шум се дига –
Ордев глас до Лена, стига:
„Ич не жали, мајко мила,
народна е нашта сила…“
Трпне Лена в луда среќа
раци сами преград шират
в радост димат гради горди
уште шепнат: „Орде… Орде…“
Веднаш штрекна,
крв и секна…
…Ко илјади детски срца
прострелани в ноќта ладна –
писна ветер низ шир страдна…
Кундак тресна, Френк закрца,
откорната врата падна
и во соба мрачна тесна
шибна ветер ко крв пресна.
А на прагот…
стегнат в шапи,
раскрвавен Орде стапи.
Смрзна Лена,
нози скоси,
в езив призор здрве жили,
ум и фркна,
коса штркна,
и крик раздра гради голи:
„Орде!… Орде!… синко м-о-о-ој“
Труп на земја
се струполи.
***
Врискат,
внат
ветрој диви,
оловна е волчја ноќ
Град се ежи,
друмот збива:
Офанзива!…
Офанзива!…
Ацо Шопов, Песни, 1946
Песната е објавена првпат во Нов ден, бр. 1−2, 1946, стр. 66−69, заедно со песната „Очи “ (стр. 64−65).